Is koken op inductie gezond of ongezond?

8 minuten lezen

Er circuleren de gekste verhalen op het internet over de gevaren van koken op inductie. Vooral het gebruik van elektromagnetische golven die gebruikt worden bij het koken op inductie, zorgen voor twijfel en angst. In dit artikel onderzoeken we of deze angst en twijfel gegrond zijn.

Wat weten we over de gezondheidsrisico’s van koken op inductie?

Bij een inductiekookplaat bestaat het verwarmingselement uit een kookplaat met een inductiespoel waardoor een snel veranderende stroom vloeit (20-100 kHz). Hierdoor ontstaat een magnetisch veld dat zeer snel van richting verandert. Wanneer een pan of een pot met magnetisch materiaal op de kookplaat wordt geplaatst, wordt onder in de pan een elektrische wisselstroom opgewekt, die door de weerstand aan de onderzijde in de pan, in warmte wordt omgezet.

Een groot voordeel van koken op inductie is de kortere gaartijd. Dit komt door de snelheid waarmee de pan opwarmt op een inductiekookplaat. Dit heeft een positief effect op de voedingswaarde in het eten. Koken op inductie bespaart ook energie omdat er minder warmte verloren gaat. Daarnaast is de kans op verbranden kleiner omdat de plaat zelf niet opwarmt.

Er zijn ook een aantal mogelijke nadelen aan koken op inductie. Een klein deel van het magnetische veld dat door de inductiespoel wordt opgewekt, wordt niet door de pot of pan geabsorbeerd en komt vrij in de omgeving. Dit magnetisch veld kan stroom in het menselijk lichaam opwekken waardoor er mogelijk ook stralingslekken kunnen optreden. Een ander nadeel kan voorkomen als de kookplaat is ingeschakeld. De pot of pan is licht elektrisch geladen dus wanneer iemand de pot of pan aanraakt, direct of via keukengerei zoals een metalen lepel, kan er een kleine elektrische schok in het lichaam voelbaar zijn.

Om de consument tegen deze mogelijke nadelen te beschermen, mogen inductiekookplaten alleen op de markt worden gebracht als ze veilig zijn en geen gezondheidsrisico opleveren. Deze voorwaarde is vastgelegd in de Laagspanningsrichtlijn (2006/95/EG). Bovendien moet elk apparaat voldoen aan bepaalde technische richtlijnen die worden beschreven in een norm (EN 62233) opgesteld door de IEC (International Electrotechnical Commission). Een inductiekookplaat mag bijvoorbeeld de referentiewaarde van 6,25 microtesla (µT) niet overschrijden wanneer een persoon 30 cm van de kookplaat verwijderd is. Alle inductiekookplaten die op de Europese markt te verkrijgen zijn moeten voldoen aan deze richtlijnen.

In de praktijk is het echter niet altijd mogelijk om voldoende afstand te houden. Voor zwangere vrouwen, kinderen en jongeren kan dit een probleem vormen. Om deze reden zijn er ook metingen gedaan op kortere afstand. Hieruit blijkt dat de richtwaarde direct voor de inductiekookplaat overschreden wordt.

Daarnaast zijn er ook metingen gedaan bij gebruik van meerdere kookplaten tegelijkertijd, bij gebruik van niet-geschikte kookpotten (te kleine diameter of niet-geschikt materiaal) en bij het niet centraal plaatsen van de kookpot op de plaat. Uit deze metingen bleek dat bij juist gebruik van de kookpot (geschikt materiaal en mooi gecentreerd op de kookplaat) de richtwaarde niet overschreden werd op 5 tot 10 cm afstand van het vuur.

In geval een inductiekookplaat niet correct gebruikt wordt en de richtwaarde overschreden wordt, kan een elektrische stroom in het lichaam ontstaan. Of deze elektrische stroom al dan niet schadelijk is, wordt bepaald door sterkte en de duur van de blootstelling. Zeer sterke stromen kunnen acuut leiden tot stimulering van zenuwen en spieren, maar dit effect treedt enkel op wanneer de richtwaarde minstens 50 maal overschreden wordt. Dit is bij inductiefornuizen niet het geval. Volgens de WHO (Wereldgezondheidsorganisatie) zijn er geen aanwijzingen over negatieve gezondheidseffecten op lange termijn. Gezien het kleine aantal studies hierover dient dit verder onderzocht te worden.

Hoe moeten we deze informatie interpreteren?

Koken op inductie heeft ontegensprekelijk een aantal voordelen. Je combineert de kooksnelheid van gas met de voordelen van keramisch koken zoals makkelijk te onderhouden en te bedienen. De kans op brandwonden is ook kleiner omdat de kookplaat niet zelf opwarmt. De kortere kooktijden hebben ook een positief effect op de voedingswaarde.

Daarnaast zijn er ook enkele nadelen verbonden aan de mogelijke blootstelling aan elektromagnetische golven. Als je je inductiekookplaat correct gebruikt, is er echter geen gevaar.

Enkele tips voor correct gebruik:

  1. Gebruik enkel kookpotten die geschikt zijn voor koken op inductie. Dit wordt aangegeven door de fabrikant.
  2. Gebruik geen beschadigde kookpotten waarvan de bodem is gedeukt of bol staat.
  3. Gebruik een kookpot die de plaat volledig bedekt: gebruik geen te kleine kookpotten en plaats de kookpotten centraal op de kookzone.
  4. Gebruik zoveel mogelijk de achterste kookplaten.
  5. Hou een afstand tot de kookplaten van minstens 5 tot 10 cm en bij voorkeur 30 cm. Dit geldt zeker voor zwangere vrouwen en kleine kinderen.
  6. Gebruik geen metalen lepels tijdens de bereiding om lekkage van straling naar het lichaam te voorkomen.
  7. Mensen die een unipolaire pacemaker of ingeplante defibrillator hebben, bespreken het best met hun arts of ze inductieplaten kunnen gebruiken. De British Heart Foundation (BHF) adviseert mensen met een pacepaker om minstens 60 cm verwijderd te blijven van inductieplaten.

Wat zijn de effecten op het voedsel?

Voedsel gekookt op inductieplaten zou volgens allerlei bronnen een chemische verandering ondergaan waardoor de voedingswaarde grotendeels verloren gaat. Het zou zelfs bepaalde veranderingen in het bloed en het immuunsysteem veroorzaken, wat het risico op kanker en allerlei infectieziekten zou verhogen.

Voor deze beweringen bestaat geen enkel wetenschappelijk bewijs. Het is nooit aangetoond dat voedsel dat bereid is op de inductieplaat (of in de microgolfoven) van samenstelling zou zijn veranderd, schadelijke stoffen zou bevatten of minder voedingswaarde zou hebben dan conventioneel bereid voedsel, integendeel zelfs. De kortere kooktijd heeft net een positief effect op de voedingswaarde van het voedsel. Het voedsel neemt slechts de warmte in de pan over, waardoor het voedsel nooit beschadigd kan raken door de inductieplaat en de straling in deze plaat.

Conclusie

Koken op inductie is, als de veiligheidsvoorschriften en tips voor correct gebruik strikt worden gevolgd, een waardig en veilig alternatief voor koken op gas of keramisch koken.